Czy trzeba mówić dziecku o chorobie w rodzinie?

Jak rozmawiać z dzieckiem o chorobie swojej lub innego członka rodziny? Czy musimy taką rozmowę przeprowadzać? Czy nie możemy oszczędzić dziecku stresu związanego z czyjąś chorobą? Często rodzice zastanawiają się, czy i w jakiej formie należy poinformować dziecko o tym, że ktoś w rodzinie ma ciężką chorobę. Dorośli często nie rozumieją też, jakiego wsparcia potrzebują dzieci w tym czasie. Najczęstszą pierwszą reakcją z naszej strony jest ukrywanie przed dzieckiem prawdy, aby go nie zranić. Co gorsza, czasem rodzice chcą trzymać dziecko „pod kloszem” nie odkrywając przed nim smutnych sytuacji życiowych. Jeśli chcesz wiedzieć jak rozmawiać z dzieckiem o chorobie w sposób niewywołujący u niego lęku czy traumy, to zapraszamy do lektury. To ważny temat dla nas wszystkich.

Jak rozmawiać z dzieckiem o chorobie, gdy sami nie jesteśmy na to gotowi?

W dążeniu do zachowania spokoju dziecka, staramy się unikać trudnych tematów, nie okazywać negatywnych emocji. Pragniemy być jak najbardziej pozytywnymi – ale tym samym możemy zrodzić w głowie dziecka jeszcze większe zamieszanie. Dzieci są bardzo empatyczne i spostrzegawcze – nawet jeśli nic by im nie powiedziano. One bacznie obserwują dorosłych, doskonale radzą sobie z odczytywaniem naszych emocji. Kiedy zauważą, że dzieje się coś „nie tak jak zawsze” i nikt im nie tłumaczy dlaczego, to wpadają w złość. Taki stan może prowadzić do stresu, a przy długotrwałym oddziaływaniu i do poważniejszych skutków. Dlatego tak ważna jest właściwa, dobrze zaplanowana i wyważona rozmowa o tym, że w rodzinie coś się zmieniło. Jeśli sam rodzic, nie jest gotowy na taką rozmowę lub nie wie jak do niej przystąpić, to warto się najpierw do niej przygotować.

Jak przygotować dziecko do rozmowy?

Przed zapoznaniem się z zasadami jak rozmawiać z dzieckiem o chorobie, porozmawiajmy jak się przygotować do tak ważnej konwersacji. Ważne jest przygotowanie się wcześniej i najlepiej jak potrafisz. 

• Upewnij się, że masz wszystkie potrzebne informacje (książka, broszura, strona internetowa), rozumiesz je i umiesz je przekazać czy wytłumaczyć dzieciom w prosty sposób. Bardzo ważne jest tutaj to, abyś sam rozumiał samą definicję choroby, jej objawy, które dziecko będzie zauważało z czasem, leczenie które taka osoba będzie musiała przejść. Musisz również wiedzieć, jak życie chorego się zmieni od dotychczasowego. 
• Wybierz taki czas i miejsce na rozmowę, żebyście Ty i dziecko czuli się komfortowo i spokojnie. Gdzie nikt wam nie będzie przeszkadzał. Nie przeprowadzaj takiej rozmowy w trakcie spożywania posiłku. 
• Najlepiej przeprowadź rozmowę w obecności drugiego rodzica. Jednak jeśli jesteś samotnym rodzicem, możesz powiedzieć dzieciom o chorobie sam/sama albo z kimś bliskim, kogo znają i komu ufają Twoje dzieci.

Jak rozmawiać z dzieckiem o chorobie – konkretne wskazówki

1. Rozmawiając, używaj prostych słów i krótkich zdań. Np. w ten sposób: “Babcia ma chorobę, w której jest bardzo osłabiona. Zwykle, gdy ludzie są chorzy lekarze i pielęgniarki mogą im pomóc.”
2. Zachęcaj dziecko, jeśli chce zadać pytanie wyjaśniające, wspieraj je jeśli jest zdenerwowany tym o czym się dowiedziało. 
3. Słowa, których używasz, nie muszą być idealnie medyczne. Najważniejsze jest, aby były zrozumiałe. Staraj się wszystko powiedzieć z poczuciem troski i wsparcia.
4. Powiedz dzieciom o tym, co się dzieje teraz, np. o pobycie w szpitalu lub o przeprowadzonych badaniach. Uprzedź też, jakie zmiany w takiej osobie może zauważać dziecko po czasie np. objawy chorego.
5. Jeśli będzie potrzebne, powtórz i wyjaśnij kilka razy te same informacje młodszym dzieciom, szczególnie tym poniżej siódmego roku życia. Jest to normalne, że mogą tego potrzebować i nie od razu rozumieją o czym mówisz do nich.
6. Wyjaśnij dziecku jaki wpływ na codzienne życie będzie miała choroba i proces jej leczenia.
7. Warto wspomnieć, jakie uczucia będzie przeżywać osoba chora i jak my powinniśmy ją wspierać werbalnie. Jak okazywać troskę i naszą miłość do tego członka rodziny.
8. Nie musisz unikać słów „umierać” i „śmierć”. Dzieci mogą źle postrzegać słowa takie jak „odejście” lub „zasypianie”. Zamieszanie w terminologii może wywołać strach, że inni bliscy dziecka nie wrócą z pracy lub z podróży lub nie obudzą się, gdy pójdą spać.

Jak może zareagować dziecko?

Już wiemy, jak rozmawiać z dzieckiem o chorobie, ale ważna jest też nasza spostrzegawczość na ich reakcję. Oczywiście, każde dziecko może zareagować w inny sposób i nie zawsze może powiedzieć jaka będzie odpowiedź. Ale omówimy kilka reakcji które mogą nastąpić:

1. 1. strach – problemy z rozstaniem, zasypianiem oraz lęk o przyszłość i własne zachorowanie;
   2. wycofanie – unikanie rozmów o chorobie oraz rezygnowanie z kontaktów społecznych;
   3. agresja, złość – poczucie niesprawiedliwości, frustracja, kłopotliwe zachowania;
   4. zaburzenia somatyczne – bóle brzucha i głowy, problemy ze snem czy z jedzeniem;
   5. przyspieszone dojrzewanie;
   6. apatia.

Podsumowanie

Dla naszych dzieci jesteśmy całym światem i ekspertem każdej dziedziny. Są one bardzo zależne od nas i naszego zdrowia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Dlatego bardzo ważnym jest, aby wiedzieli, co dzieje się w naszym życiu i czy wszystko jest w porządku. Ponieważ nerwowe milczenie ma wielki wpływ na ich rozwój, zachowanie i skutkuje pogorszeniem ich zdrowia. Pamiętaj, że jeśli to Ty jesteś rodzicem i chorujesz na Hashimoto lub niedoczynność tarczycy co wiąże się z pewnymi objawami, to też warto rozmawiać o tym z pociechą. 

Właściwe będzie poświęcenie czasu na przemyślaną i kompetentnie skomponowaną rozmowę na temat choroby, niż spędzanie czasu na wyciszaniu problemu.

Jeśli pragniesz odkryć więcej artykułów z zakresu psychologii i stylu życia, to jesteśmy też dla Ciebie dostępni w aplikacji Hashiona!